” … Avukatın reklam vererek kazanç elde etmesi Avukatlık Kanunu ile bağdaşmıyor. Neden dersek; avukatlar serbest meslek mensubu olmalarına rağmen Avukatlık Kanunu gereği aynı zamanda kamu görevlileri; kamu hizmeti niteliğinde faaliyetlerde bulunuyorlar. ”
Tüm reklamverenler; Google Ads (AdWords) ve Facebook’un standart politikalarına uymanın yanı sıra reklam verilen ülkenin yasal düzenlemesine tabii olmakla yükümlüdürler. Örneğin reklamveren Amerika Birleşik Devleti’nde narkotik bir ağrı kesicinin reklamını yapamaz iken reçeteye tabii olmayan ilaçların Google Ads reklam çalışmasını yapılabilmektedir. Türkiye’de ise sınırlanmış ilaç ve gıda takviyelerinin reklam çalışması politika ihlal kapsamında değerlendirilmektedir.
Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’ne ilişkin avukatları ve avukat bürolarını kapsayan tanıtım ve reklam faaliyetlerini önleyeci maddeler vardır.
Bu konu kapsamında; Kopenhag Üniversitesinde 2009 yılında Medya Hukuku ve Uluslararası hukuk alanında eğitimler almış, uzun zamandır avukatlık yapan ve aynı zamanda Kültür Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesinde öğretim görevlisi olup start-up hukuku dersleri veren sevgili arkadaşım Av. Oğuz Kara ile Avukatlık ve geleneksel ve dijital reklam hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik. Av. Oğuz Kara’nın satırbaşı yanıtlarını detaylıca iletiyorum.
Yazının İçeriği
Avukatların Geleneksek Reklam faaliyetleri Yasağı Kısıtlamaları Kapsamı
Av. Oğuz Kara: Öncelikle reklam yasağının temeline bir bakmamız lazım. Aslında reklam yasağının hedefi, haksız rekabetin önlenmesi diyebiliriz. Gerçekten de, avukatın reklam vererek kazanç elde etmesi Avukatlık Kanunu ile bağdaşmıyor. Neden dersek; avukatlar serbest meslek mensubu olmalarına rağmen Avukatlık Kanunu gereği aynı zamanda kamu görevlileri; kamu hizmeti niteliğinde faaliyetlerde bulunuyorlar. Geleneksel reklam faaliyetleri açısından bakacak olursak, düzenlemelerin çok sınırlayıcı
olduğunu görüyoruz. Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin 4. maddesinde “Avukat, müvekkillerini bürosunda kabul eder. Bunun mümkün olmaması halinde müvekkille görüşme yapılacak yerin, bu amaca elverişli ve mesleğin saygınlığına yaraşır nitelikte olması gerekir” deniliyor. Bu madde dahi reklam izlenimi yaratacak girişimlerin önünü en baştan kapatıyor. Öte yandan, Yönetmelik’te avukatların kartvizit ve diğer basılı materyallerinde hangi ibareleri kullanabilecekleri sınırlı olarak yazılmış. Antetli kağıtlarda, kartvizitlerde ve diğer basılı evrakta; sadece avukatlık unvanı, varsa akademik unvan, adı ve soyadı, adres, telefon-faks numaraları, internet ve e-posta adresleri ile bağlı bulunulan baro ve TBB sicil numaraları, vergi dairesi ile vergi sicil numarası ve TBB ve/veya kayıtlı bulunduğu baronun amblemi yer alabiliyor.
Ayrıca, avukatlık bürolarına asılacak tabelaların bile nasıl bir formatta (tabelaya yazılabilecekler, tabelanın asılabileceği yerler, tabelanın ebatları vb.) olacağı sıkı bir şekilde belirlenmiş durumda. Ve bir avukat bürosu için birden fazla tabela kullanılamıyor. Avukatların, televizyon, radyo, gazete gibi görsel, işitsel veya basılı medya kuruluşlarında demeçler vermesi veya röportaja katılması mümkün olmakla birlikte reklam belirtecek ifadelerde bulunmaları da yasak.
Avukatlar Google Reklam Çalışması Yapabilirler Mi? Sosyal Medya Faaliyetlerinde Bir Sınırlama Var Mı?
Av. Oğuz Kara: Sosyal medya kanallarının (Facebook, Instagram, Twitter gibi) günümüzde bir çığır açması ile birlikte 2003 yılına dayanan Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin güncelliği de ister istemez tartışma konusu. Bu Yönetmelik, ne yazık ki yeni ihtiyaçlara cevap veremiyor. Sosyal mecralarda reklam faaliyetlerinin çok boyutlu hale gelmesi ve artık reklam vermenin tabiri caizse “bir tık uzakta” olması sebebiyle yaşanan ihlaller de bu doğrultuda artıyor.
Günümüzde artık Instagram gibi milyarlarca kullanıcısı olan bir platformda bile sponsorlu fotoğraf paylaşmak çok kolay. Ancak avukatın paylaşım yapıp sponsorluk aldığı her post, yazı, entry reklam olur mu bunu irdelemek lazım. Bana kalırsa içerik mesleki faaliyet oluşturmuyorsa reklam kapsamında değerlendirilmemesi gerekiyor. Her halükarda bu tartışmalı bir konu, sosyal medyayla ilgili Yönetmelik kapsamında detaylı çalışmaların yapılması gerekiyor.
Google Ads reklamları açısından ise sık sık şöyle ibarelere rastlamak mümkün; Google arama motorunda yapılan aramalarda; ” İstanbul En İyi Avukat, İstanbul Avukat, İstanbul Boşanma, İstanbul Ceza, İstanbul’ un En İyi Avukatı.”
Yönetmelik madde 9/b bu konuya değiniyor. İlgili maddeye göre; iş sağlama amacına yönelik olmamak ve meslektaşlarıyla haksız rekabete yol açmamak kaydıyla internet sitelerini arama motorlarına kayıt ederken anahtar kelime (keyword) olarak; “adı ve soyadı”, “avukatlık ortaklığı unvanı”, ”avukatlık bürosu unvanı”, “bulunduğu şehir ve kayıtlı oldukları baro” “avukat, hukuk, hukukçu, adalet, savunma, iddia, eşitlik, hak” gibi ifadeler dışında kullanılacak olan ifadeler reklam yasağını ihlal eder nitelikte olacaktır.
Avukatların Google Reklamı Yapmasının Cezai Yaptırımı Nedir?
Av. Oğuz Kara: Avukatların reklam yasağını ihlal etmeleri halinde bağlı bulundukları baroların disiplin kurulları tarafından kendiliğinden veya şikâyet üzerine harekete geçiliyor. Ancak ne yazık ki burada İstanbul Barosu’nu eleştirmem gerekecek, baro şikâyet dilekçesini kabul etmek için ücret talep ediyor. Aslında baronun temel görevlerinde biri Avukatlık Kanunu ve bahsettiğimiz Yönetmelik uygulamasını ve denetimini yapmak, bu yönde şikâyet gelirse değerlendirmek. Ama baronun şikâyeti değerlendirmek için ödeme talep etmesinin hukuki mantığını ve dayanağını anlamak çok güç…
İstanbul Barosu avukatın avukatı ettiği şikâyet için 100 TL, avukat olmayan vatandaşların yaptığı avukat şikâyeti için 300 TL ödeme talep ediyor. Bunun sebebini sorduğumuzda ise şikâyet çok oluyor, yığılmayı önlemek adına yapıyoruz diyorlar ama bu hukuki dayanağı olan bir açıklama değil. Baronun kendi görevini yapmak için insanlardan bu şekilde haksız tahsilat yapmasını bulunduğum her ortamda eleştiriyorum.
Peki, şikâyetler nasıl değerlendiriliyor diyeceksiniz. Önce soruşturma başlatılıyor, şikayet edilen avukattan savunma talep ediliyor. İhlal şüphesi ciddi ise kovuşturma başlatılıyor ve şikâyet edilenden ek savunma ve deliler talep ediliyor. Kovuşturma sonunda ihlal olduğunu kanaat getirilirse disiplin cezalarını gündeme geliyor. Bu cezaların başında ise uyarı cezası geliyor. İhlalin ağır olması veya ihlalin devam etmesi halinde daha (meslekten geçici veya kalıcı men edilme gibi) ağır yaptırımlar öngörülüyor. Pek tabi Google reklamları da az önce cevapladığımız üzere, bazı sınırlamalara tabi… Bu sınırlamaların dışına çıkılması durumunda baro disiplin kurulu tarafından idari soruşturma başlatılması mümkün…
Avukatların Sosyal Medya Kullanımı ile İlgili Bir Sınır Var Mıdır?
Av. Oğuz Kara Aslında TBB başkanının da tüm baro başkanlarının da Twitter, Instagram başta olmak üzere muhtelif sosyal medya hesaplarını kullandıklarını görüyoruz. Sosyal medya hesaplarının bilgi alma, verme ve iletişim amaçlı kullanılmasında bir sakınca yokken bu mecraları reklam amaçlı kullanmak yasak. Avukatların internet faaliyetlerini kullanmaları konusunda Yönetmelik kapsamında kısmi bir serbestlik söz konusu. Şöyle ki; avukatlar kendilerine ait internet sitesi açabiliyor ve bu sitede mesleki faaliyetlerini sürdürme, müvekkillerini bilgilendirme, mesleki makalelerini ve bilimsel çalışmalarını yayımlama faaliyetlerinde bulunabiliyor. Yönetmelik, bu koşullar dahilinde internet sitesi kullanımına imkan veriyor. Sosyal medya araçlarının kullanımı konusunda ise, mesleki faaliyetler çerçevesinde, yapılan hukuki ve bilimsel çalışmaların aktarılması noktasında paylaşımlarda bulunulabilir. Fakat mesleki tecrübelerin aktarılması, uzmanlık alanlarının özellikle belirtilmesi, iş başarılarının örnek gösterilmesi gibi faaliyetler reklam yasağına dahil olacaktır.
Yargı Reformu Çalışmaları Kapsamında Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu ve Adalet Bakanlığı’nın Bu Yıl İçinde Sunması Beklenen Avukatlık Kanunu’ndaki Değişikliğe İlişkin Taslağın Detayları
Av. Oğuz Kara: Avukatlık Kanunu’nda ve bahsettiğimiz TBB Reklam Yönetmeliği’nde reklam yapmak yasaktır. Ancak günümüzün değişen koşulları ve teknolojinin ilerlemesi ile birlikte bu yasağın da biraz esnetilmesi gerektiği gerçeği karşımıza çıkıyor. Adalet Bakanlığı’nca yalanlanan haberlerde ise kapsamı tam belli olmamakla birlikte bu yasağın biraz gevşetileceği yönünde çalışmalar olduğu belirtilmektedir.
Bu kapsamda avukatların, uzmanlık alanlarıyla ilgili olmak şartıyla tanıtım yapabilmelerinin önünün açılması, kanaatimce önemli bir ihtiyaçtır ve bunun yapılması gerektiğini düşünüyorum.
Büyük Kentler Dışındaki Avukatlar Nasıl Bilinirlik Elde Edebilir?
Av. Oğuz Kara: Bahsettiğiniz avukatlar, uzman olduklarını düşündükleri konuda daha fazla bilimsel makale kaleme alıp hakemli dergilerde yayımlatarak akademik camiada tanınabilir. Diğer yandan uzmanlık alanlarıyla ilgili bilgilendirme yazılarını ve makalelerini internet sitelerinde yayınlayabilir ve medya organlarına demeçler verebilirler. Nihayetinde avukatlık kamu hizmeti olduğu için kamuyu bilgilendirmekte herhangi bir sakınca yok.
Bunun dışında uluslararası avukat üyelerden oluşan çok güzel birlikler var. Mesela Uluslararası Barolar Birliği (IBA) konferansları her sene yapılıyor ve etkinliklerde birçok ülkeden ve kültürden avukat meslektaşınız ile tanışabiliyorsunuz ve karşılıklı hukuki bilgi alışverişi yapabiliyorsunuz.
En önemlisi birbirinize iş yönlendirmesi yapabiliyorsunuz. Örneğin, Alman bir meslektaşınız ülkenizde yatırım yapmak isteyen bir müvekkilini size yönlendirebiliyor. Türkiye’de avukatların oluşturduğu birbirlerine katkı sağladığı bir ortam ben ne yazık ki henüz göremedim. Genellikle birbirimizle uğraş ve rekabet halindeyiz. Tabi bunda TBB’nin ve baroların da payı var. TBB ve barolar, üyelerinin sosyalleşmesi, eğlenmesi ve dinlenmesi için yeterli sayıda ve nitelikte lokal, otel, tatil merkezi gibi imkanlar sağlamıyor.
Reklam Yönetmeliği hakkında sorularınızı Av. Oğuz Kara’ya iletmek isterseniz iletisim formundan mesajınızı gönderebilirsiniz.
